Hoe kom ik van stress af? Het korte antwoord is NIET. Je komt nooit van stress af. Sterker, dat moet je ook helemaal niet willen.
Je zit niet lekker in je vel. Je ervaart stress. Je ziet het soms even helemaal niet meer zitten. Je weet dat je je beter zou kunnen voelen, als je maar niet zo gestresst was. Je hebt misschien wel lichamelijke klachten door al die stress.
En dus vraag je je af: hoe kom ik in hemelsnaam van die stress af?
Niet dus.
Je hebt waarschijnlijk geleerd dat stress niet goed voor je is. En teveel stress is ronduit ongezond. Daar kun je zelfs ziek van worden.
Ik benadruk altijd graag dat stress op zich heel gezond is. Ja je leest het goed: stress is gezond! Een levensreddend mechanisme zelfs. Puur natuur.
Ken je dat klassieke voorbeeld van de tijger in de kamer? Zodra je hoort dat er een tijger in de buurt is, slaat jouw stressrespons aan. De stressrespons stelt jou in staat om te vechten, vluchten of te bevriezen. Dit wordt ook wel de fight or flight response genoemd. Dat is echt heel handig als er een tijger in de buurt is. Dan wil je niet relaxen.
Zodra de stressrespons aanslaat worden onmiddellijk stresshormonen (onder andere adrenaline en noradrenaline) aangemaakt die je helpen om adequaat te reageren op gevaar. Je bent alert op elk geluid, elke beweging, je krijgt een tunnelvisie en er wordt extra zuurstof naar ledematen gestuurd, zodat je kan vechten of vluchten. Best tof echt.
Minder handig is dat er energie wordt onttrokken aan je spijsvertering, je helder denkvermogen, je immuunsysteem en je herstelvermogen. Die heb je niet nodig als er acuut gevaar dreigt en komen op een lager pitje te staan.
In het klassieke voorbeeld, krijg je vervolgens te horen dat het gevaar geweken is, de tijger is gevangen, de kust is veilig. Dan ontvangt je brein ook het signaal veilig, komt de stressrespons weer tot rust, stopt de aanmaak van stresshormonen en kan je lichaam haar gewone werk weer hervatten. Zoals ik zei: puur natuur.
OK, ik geef toe, dat voorbeeld van die tijger is natuurlijk niet het hele verhaal. Want hoeveel tijgers kom je nou eigenlijk tegen op dagelijkse basis?
Letterlijk? Geen één!
Figuurlijk? Een hele hoop!
In je dagelijkse leven wordt je stressrespons voortdurend geactiveerd door allerlei grote en kleine stressoren. De stressrespons slaat aan bij grotegebeurtenissen, zoals het overlijden van een dierbare, een echtscheiding, een ongeluk, verlies van een baan. De stressrespons slaat net zo goed aan bij kleinere dingen zoals stress op je werk, ruzie met een buurman, een auto die je afsnijdt.
Naast emotionele stress, werkstress en financiële stress, bestaat ook fysieke stress door een ziekte of infectie. Die vervolgens vaak ook weer emotionele stress met zich mee brengt. Kortom, stress komen we op dagelijkse basis in vele gedaanten tegen.
En op zich zijn al die stressoren ook nog niet eens een probleem, als de stressrespons ook maar af en toe uit gaat. Als je ook maar af en toe tot rust komt. En dan bedoel ik echt tot rust. Dat je brein het signaal veilig krijgt en de stress uit staat. Zodat je spijsvertering, helder denkvermogen, immuunsysteem, herstelvermogen en andere lichaamssystemen normaal kunnen functioneren.
Als dat niet zo is, is het een ander verhaal. Als om wat voor reden dan ook, de stressrespons veel te vaak aanstaat. Of erger, niet meer uitgaat. Meestal door een samenloop van omstandigheden. Dan spreken we van een chronische stressrespons. En dat is niet gezond!
Als er sprake is van een chronische stressrespons is jouw systeem altijd in een staat van paraatheid. (Jouw systeem is een wat oneerbiedig woord voor jouw lichaam en geest en de wonderbaarlijke samenwerking tussen die twee.) En er zijn heel veel mensen die last hebben van zo’n chronische stressrespons. Sommige mensen weten dat eigenlijk wel. Die herkennen zich zelf als stresskip en zouden maar al te graag wat minder stress ervaren. Anderen, bij wie de stressrespons net zo goed voortdurend aanstaat, die merken dat niet eens. Soms is de stressstand zo normaal geworden, dat je niet eens meer voelt dat je eigenlijk rust nodig hebt, dat je altijd in overdrive zit.
Dus stress is gezond en je komt nooit van stress af. Maar een chronische stressrespons is niet gezond. En wat je wel kunt leren is hoe je de stressrespons stopt. En hoe jij invloed kunt uitoefenen op jouw stresssysteem. Of dat nou is omdat je wat minder gestrest wil zijn. Of omdat je wil herstellen van fysieke klachten, waarvoor je de volle medewerking van je immuunsysteem nodig hebt.
De vraag is dus niet, hoe kom ik van stress af? De vraag is hoe stop ik de chronische stressrespons? Hoe geef ik mijn brein het signaal veilig?
Daarover meer in een volgend blog.
Auteur: Fransien Walton
Wil je op de hoogte blijven? Volg ons op:
